Coton de Tulear badania genetyczne i medyczne

Zapraszam do zapoznania się z artykułem omawiającym kluczowe dla rasy Coton de Tulear badania genetyczne i medyczne, sposób ich przeprowadzenia oraz istotność dla rasy.

Badania genetyczne

Rozwój w dziedzinie badań DNA, który dokonał się w ostatnich latach, umożliwił profesjonalnym hodowcom zweryfikowanie swoich linii i ukierunkowanie się na hodowlę zwierząt nie obarczonych ryzykiem wystąpienia groźnej choroby.

Czy jednak testy te mają znaczenie wyłącznie dla hodowców? Okazuje się, że coraz więcej osób kupujących coton’a do kochania (nie planujących jego rozmnażania) podejmuje tą decyzję niezwykle świadomie, biorąc pod uwagę, że ich nowy przyjaciel będzie towarzyszył im przez ponad dekadę i chcąc zapewnić mu dobre, nie obarczone chorobami życie (a siebie i swoją rodzinę zabezpieczyć przed bólem po nagłej i przedwczesnej stracie „psiego” członka rodziny).

Najważniejsze dla rasy Coton de Tulaer badania genetyczne to:

1. CMR,
2. BNAT,
3. PH,
4. HU,
5. DM,
6. vWD.

Badania te wykonywane są raz w życiu danego psa – wymaz ze śliny psa pobrany przez weterynarza wysyłany jest do placówki badawczej, która po jego przebadaniu przekazuje hodowcy certyfikat z wynikiem badania. W certyfikacie zaznaczony jest jeden z trzech wariantów nosicielstwa: Clear (wolny od chorób, czyli nie posiadający choroby i nie przekazujący jej swojemu potomstwu), Carrier (nosiciel choroby, który może przekazywać gen choroby na swoje potomstwo, jednak nie oznacza to, że każdy przyszły potomek będzie posiadał gen choroby, nie oznacza to też że pies jest chory na daną chorobę – jest tylko jej nosicielem) oraz Affected (zarażony – oznacza to że oboje rodzice psa, zarówno matka jak i ojciec, są nosicielami genów danej choroby).

Zanim szczegółowo omówię znaczenie ww. skrótów dedykowanych dla rasy Coton de Tulaer badań genetycznych i chorób jakie się z nimi wiążą, przypomnę, że rasa Coton de Tulear jest to jedna z najzdrowszych ras na świecie. A testy DNA, którym poddajemy nasze psy, mają służyć głównie temu, by coton’y przez kolejne lata pozostały jedną z najzdrowszych ras.

CMR2 (Canine multifocal retinopathy) – jest to schorzenie dziedziczone autosomalnie recesywnie. Oznacza to, iż chorobą dotknięte są w jednakowej mierze zarówno osobniki męskie, jak i żeńskie. Zwierzęta mogą zachorować tylko wówczas, gdy noszą one mutację w obydwu kopiach genowych. Może to się zdarzyć tylko wtedy, jeżeli zarówno ojciec, jak i matka noszą mutację wywołującą schorzenie, i obydwoje przekazali tę mutację. Jako pierwsze objawy kliniczne schorzenia występują jednocześnie w wielu miejscach okrągłe lub owalne uwypuklenia siatkówki. Siatkówka znajduje się na wewnętrznej stronie tylnej części gałki ocznej i zawiera komórki odpowiedzialne za poczucie światła. Czopki są odpowiedzialne za widzenie dzienne i widzenie barw, podczas gdy pręciki są odpowiedzialne za widzenie zmierzchowe. Przy psim wieloogniskowym zwyrodnieniu siatkówki (cmr) występują odwarstwienie siatkówki. Zmiany chorobowe mogą występować juz w wieku 3-4 miesiąca życia szczeniaka. Całkowita ślepota przychodzi zwykle w starszym wieku.

BNAT (Bandera’s Neonatal Ataxia) – jest to choroba dziedziczna i ujawnia się już w wieku 3-4 tygodnia życia szczeniaka – kiedy zaczyna podnosić głowę i stawiać pierwsze kroki. Jest to choroba neurologiczna której objawy związane są z brakiem normalnej koordynacji ruchów. W wieku rozwojowym nie są w stanie normalnie chodzić i poruszać się często takie przypadki zwane są „pływającymi szczeniakami”.

PH (Primary hyperoxaluria) – jest zaburzeniem metabolicznym (związanym z gromadzeniem się kamieni głównie w nerkach). Jest to choroba wynikająca z niedoboru enzymów wątrobowych wymaganych do rozbicia kryształów szczawianu wapnia, które mogą być wyeliminowane z systemu psa. Bez prawidłowego funkcjonowania tego enzymu, kryształki odkładają się w organizmie psa co prowadzi do postępującej choroby. W pierwszym etapie atakowane są nerki co ostatecznie prowadzi do niewydolności nerek. Objawy ostrej niewydolności nerek to utrata łaknienia, wymioty, senność, osłabienie produkcji moczu, ból brzucha oraz krew w moczu.

HU (Hereditary hyperuricosuria) – choroba ta powoduje produkcję moczu z bardzo wysokim poziomem kwasu moczowego. Może to prowadzić do powstawania kamieni w pęcherzu moczowym i rzadziej kamieni nerkowych. Choroba jest dziedziczona autosomalnie recesywnie. Jeśli pies jest „Affected” czyli chory a pierwsze objawy choroby się już ujawniły, to będzie konieczne stałe leczenie psa a nawet operacja. Zdarza się, że pomimo zmiany w diecie psa i zabiegu usunięcia kamieni pies nadal będzie tworzyć te kamienie i stałe leczenie i kontrola weterynaryjna będzie nieunikniona. Jest to choroba bardzo bolesna dla psa i w wyniku pęknięcia pęcherza spowodowanego osadzeniem się kamieni może prowadzić do śmierci.

DM (Canine Degenerative Myelopathy) – jest nieuleczalną postępująca choroba rdzenia kręgowego u starszych psów. Choroba ma utajony początek i zwykle ujawnia się około 7 roku życia. Rozpoczyna się utrata koordynacji (ataksja) w tylnych kończynach. Pies dotknięte chorobą będzie chwiać się podczas chodzenia, i naciągać „stopę” i paznokcie charakterystycznie w dół. Może to nastąpić początkowo w jednej z tylnich kończyn, a następnie przenieść się również na drugą. W miarę postępu choroby, kończyny stają się słabe i pies zaczyna się wyginać i ma dużą trudność by stać, często się opiera o nasze nogi by złapać równowagę. W wyniku postępowania choroby pies przestaje chodzić i dostaje paraliżu. Przebieg kliniczny może wynosić od 6 miesięcy do 1 roku. W efekcie postępowania choroby kolejne jest symptomy to problemy z utrzymaniem moczu i kału. 

vWD (Von Willebrand disease) – jest chorobą genetyczną, która hamuje proces krzepnięcia krwi i może prowadzić do przedłużonego krwawienia po urazie. Wyniki zaburzenia z niedoborem lub brakiem wystarczającej czynnika von Willebranda (vWF), który funkcjonuje jako białko wiążące podczas krzepnięcia krwi. VWD typu I, typu, który występuje w Coton de Tulear, jest najczęstszą występującą i najmniej poważną formą choroby von Willebranda. Jest dziedziczona autosomalnie recesywnie. Choroba charakteryzuje się niskim stężeniem vWF w osoczu i normalnej struktury białka vWF. Typowe objawy choroby obejmują nadmierne lub nieprawidłowe krwawienia po urazie lub obecność krwi w różnych wydzielin organizmu (mocz, kał, itp).

Badania medyczne

Poza badaniami genetycznymi psy rasy Coton de Tulear powinny być również badane przez okulistów (badanie oczu PRA) i ortopedów/chirurgów (badanie rzepek stawów kolanowych Patella). Pierwsze z opisanych badań wykonywane jest w okresach co dwa lata, natomiast drugi raz w życiu psa (warunkiem do powtórzenia badania może być np. wystąpienie urazu kończyny).

Poniżej przedstawiam szczegółowe opisy obu wymienionych badań medycznych.

PRA (Progressive Retinal Atrophy) – postępujący zanik siatkówki. Jest to choroba dziedziczna i przebiega w sposób bezbolesny i praktycznie bez objawów. U cotona występuje późne PRA, które ujawnia się w wieku około 6 lat. Początkowo komórki stają się wrażliwe na światło i powoli obumierają, a w rezultacie prowadzą do ślepoty. Pierwsze objawy to ślepota w nocy. Jest to choroba, którą można wykryć tylko za pomocą specjalistycznych badań okulistycznych i nie ma na nią (jeszcze) testów DNA. Dlatego tak ważne jest regularne okulistyczne badanie psów.

Patella – badanie rzepki kolanowej. Lekarz weterynarii może zbadać czy rzepki u naszego psa są prawidłowo zbudowane i czy nie wypadają (czy nie wysuwają się ze stawów kolanowych). Uwaga – niektóre zwichnięcia są dziedziczne, ale zdarzają się także zwichnięcia mechaniczne w wyniku urazu. Badanie takie powinno przeprowadzać się po skończeniu u psa minimum 12 miesięcy, kiedy wszystkie stawy i chrząstki u psa są już ukształtowane.

Opisane w niniejszym artykule, najważniejsze dla rasy Coton de Tulear badania genetyczne i medyczne, są nie tylko moją prywatną opinią, ale podzielanym przez większość środowiska hodowców stanowiskiem w tej bardzo istotnej kwestii. Artykuł ten przygotowałam dla miłośników rasy kupujących coton’a do kochania, licząc, iż poprzez podzielenie się z nimi tak ważnymi informacjami, ułatwię im podjęcie właściwej decyzji dot. wyboru ich nowego psiego towarzysza życia.